سلامت جنسی

آسیب شناسی سلامت جنسی:

• الف) نگرانی ها و دغدغه ها :
   به عنوان مثال:

• تصویر فرد از خود و تصویر بدنی خود
• نگرش و نحوه برخورد با تکانه های جنسی و بویژه برخورد باجنس مخالف
• رابطه تکانه ها و تمایلات جنسی با موضوع عشق و صمیمیت
• موضوع اختلافات بین دو جنس (فیزیکی، روانی، اجتماعی، سنی و...) و روابط بین آن ها
• مهارت های تصمیم گیری و مسئولیت پذیری در رفتارهای جنسی

ب) مشکلات تهدیدکننده سلامت جنسی:
 از جمله :

• جنبه های غیر پزشکی نارضایتی های جنسی (مثلا مشکل درصمیمیت زوجین، احترام متقابل، توجه به نیازهای شریک جنسی، یکنواختی و خستگی،اختلاف نظر در نحوه بکارگیری روش های پیشگیری و ...)
• بی تعهدی در زندگی جنسی
•اعتیاد و رفتارها و عملکرد جنسی
• معلولیت ها و عملکرد جنسی
• یائسگی و سلامت جنسی
•سالمندی و سلامت جنسی
•خشونت های وابسته به جنسیت
• پدیده قاچاق انسان و استثمار جنسی

• ج) بیماری های تهدید کننده سلامت جنسی:
 از جمله :

• بیماری های عفونی و در راس آن ها ایدز

• اختلالات عملکرد جنسی و بیماری های منجر به آنها

• بارداری های ناخواسته و سقط های پرخطر

•       انحرافات جنسی

•  اپیدمی جهانی ایدز موجب شد تا موضوع رفتارهای جنسیبه حوزه سلامت عمومی (Public Health) راه یابد. (ونه صرفاً موضوعی بالینی و در مطب های تخصصی)

• با مطرح شدن موضوع کیفیت زندگی (Qualityof life) و نقش مسائل مرتبط با جنسیت در آن، و تاثیر مشکلات جنسی بر سلامت و دیسترس های جسمی و عاطفی ناشی از آنها، به تدریج پذیرفته شد که رسیدگی و پاسخگویی نظام سلامت در خصوص سلامت جنسی (آموزش و اطلاع رسانی و خدماتی همچون مشاوره ودرمان) امری غیرقابل چشم پوشی است. (مثلاً نشان داده شده است که عدم رضایت جنسی متغیر پیشگویی کننده قوی برای احتمال طلاق در سه سال آینده است.)

• در نظام آموزش پزشکی بسیاری از کشورها به موضوع سلامت جنسی عنایت کافی نمی شود (فقدان و یا فرمالیته بودن آموزش) و لذا فارغ التحصیلان آمادگی مواجهه با تقاضای گیرندگان خدمت را ندارند.

• حیطه دغدغه ها و درد و رنجی که افراد در رابطه با سلامت جنسی متحمل می شوند بسیار وسیع است مثلاً :

– ترس از ابتلا به ایدز بدنبال یک رابطه جنسی محافظت نشده.

– مشکل erectionدر فردی که بعد از 20 سال زندگی مشترک به دنبال فوت همسر اخیرا ازدواج مجدد داشته است.

– مشکل فردی که بدنبال سکته قلبی از مرگ به هنگام رابطه جنسی می هراسد.

–  مشکلات کسی که در بچگی مورد سوءاستفاده جنسی قرار گرفته است.

–  مشکل فردی که احساس می کند در جسم انسانی با جنسیت نامناسب گرفتار شده است.

–       و بلاخره مشکل فردی که احساس می کند برای نشان دادن عورت خود در یک محل عمومی تحت فشار یک احساس درونی است.

برای داشتن درک بهتر از نحوه تاثیرپذیری سلامت جنسی ازعوامل فرهنگی اجتماعی، لازم است به برخی مفاهیم پایه اشاره شود :

•(Sexual Identity): خصوصيات بيولوژيك جنسي در فرد از جمله وضعيت كروموزومي/هورمون ها/اندام هاي جنسي و صفات ثانويه

•(Gender Identity) : احساس مذكريا مونث بودن در فرد كه از حوالي 3-2 سالگي ادراك ميشود .

•نقش جنسي (Gender Role): كليه اقدامات و يا كلماتي كه فرد براي     تبيين مذكر يا مونث بودن خود بكار مي گيرد از جمله رفتار جنسي (Sexualbehaviour)

•جهت گيري جنسي (Sexual Orientation): هدف تكانه هاي جنسي فرد ( هتروسكسوال /هتروهموسكسوال / هموسكسوال )

اهمیت:شیوع/عوارض
•در آمریکا در مطالعه ای با بیش  از 30 هزار نمونه برای سنین مختلف این شیوع برای سن 44-18 سال 37/2 و64-45، 44/6 درصد وبالای 65 سال 80درصد گزارش شده است وبه طورکلی 50-40 درصد می باشد.

•درمطالعه کشوری ایران بر اساس پرسشنامه اختلال عملکردجنسی، 31/05 ذکرشده است.

•افراد در برآورد نیازها به سه زیرگروه تقسیم می شوند.

•زیر گروه اول، رضایت جنسی را در این می دانند که روابط جنسی برایشان در زندگی بصورت یک مسئله در نیامده و با هر گونه شرایطی در این زمینه خود را وفق داده اند.

• زیر گروه دوم، بدنبال دوست داشته شدن توسط همسر هستند وچون رابطه جنسی را دوست داشته شدن خود توسط همسر می دانند، از رابطه جنسی اظهار رضایت می کنند.

•زیر گروه آخر رضایت جنسی خود را در این می بینند که بتوانند همسرشان را در رابطه جنسی، ارضاء نمایند ورضایت جنسی همسر برایشان رضایت جنسی بدنبال دارد.       

•صمیمیت را در هشت حوزه مختلف مورد مطالعه قرار داد.

1- صمیمیت عاطفی : در میان گذاشتن احساسات مثبت و منفی

2- صمیمیت روان شناختی : از انتقال و در میان گذاشتن وصریح صحبت کردن درباره مسائل شخصی ، اطلاعات

3- صمیمیت عقلانی: شامل انتقال و در میان گذاشتن عقاید ،افکار، و باورها

4- صمیمیت جنسی: شامل در میان گذاشتن وبیان افکار ، احساسات و آرزو هایی است که ماهیت جنسی دارد .، هم چنین شامل رفتارهایی است که برای تحریک ، تهییج و رضایت جنسی طرح ریزی می شود.

5- صمیمیت فیزیکی: شامل تماس بدنی همسر است ، بدون هدف جنسی

6- صمیمیت معنوی : شامل در میان گذاشتن افکار ، احساسات ،باورها و تجارب مذهبی ، مسائل مافوق طبیعی ، ارزش های اخلاقی ، معنای وجود ، زندگی پس از مرگ و ارتباط با خدا

7- صمیمیت زیبا شناختی: شامل در میان گذاشتن احساسات وتجارب زیبا شناسی.

8- صمیمیت اجتماعی – تفریحی: شامل انجام فعالیت ها و تجارب لذت بخش اجتماعی وتفریحی با همسر است.

• رفتارجنسی تنها یک بعد از رابطه همسران است.

• تمامی جنبه های این رفتار دردرون این ارتباط به وقوع میپیوندد.

• اختلال عملکرد جنسی ،برحسب شروع ممکن است در طول زندگی ،یااکتسابی باشد وباتوجه به زمینه، ممکن است محدود به تحریک ،موقعیت یا شریک جنسی خاص باشد یامحدود به وضیعت تحریک،موقعیت یا شریک جنسی خاص نباشد.

عوامل موثر بر پاسخ جنسی:
• بیماری های عروقی –اختلالات غدد درون ریز-هورمون ها (تستوسترون/استروژن/پروژسترون)-اختلالات ژنتیک یا-سرطانها-اثرات دارویی-تغییرات فیزیولوژیک-عوامل –ویژگی های فردی وروانی –خستگی –دانش و مهارت جنسی وارتباطی-بیرونی (محیط خصوصی/رویدادهای زندگی)

• واکنش همسر به مشکلات جنسی

• کیفیت کلی روابط زناشویی:مشکلات جنسی وزناشویی باهم ظهورمی کند:چرخه معیوب