کیست بارتولن

غدد بارتولن در هر دو طرف سوراخ واژن زیر عضله بولبوکاورنوس قرار گرفته اند ، دو غده هستند که هر کدام به اندازه یک نخوداند ، این غدد تولید مایعی می کنند که در هنگام مقاربت دستگاه تناسلی را لیز و لغزنده می سازند تا مقاربت راحت تر انجام شوند.

غدد بارتولن در مکان ساعت ۷ و ۵ واژن قرار می گیرند ، این به این معناست که اگر دهانه ی واژن را مانند یک ساعت فرض کنید این غدد در قسمت ساعت ۷ و ساعت ۵ واژن قرار گرفته اند .غدد بارتولن بسیار حساس هستند و ممکن است که در اثر برخی موارد دچار بیماری شوند .

تاریخچه کشف غدد بارتولین

غدد بارتولین برای اولین بار در قرن هفدهم میلادی توسط یک آناتومیست جوان دانمارکی به نام کاسپر بارتولین (۱۶۵۵-۱۷۳۸) کشف شد.

بیماریهای غده بارتولن :

- کیست بارتولن

- عفونت غده بارتولن (بارتولنیت)

- آبسه بارتولن

کیست بارتولن چیست؟

مسدود شدن دهانه غدد بارتولن باعث تجمع ترشحات درون آن خواهد شد ودر نتیجه تورم نسبتا بدون دردی به نام کیست بارتولن ایجاد می شود.

 در نهایت فرد با کیست بارتولن همراه خواهد بود، معمولا تورم یک طرفه است ولی ندرتا دوطرفه نیز می تواند باشد .

 کیست ساده فاقد نشانه است ولی اگر عفونی و آبسه شود موجب ناراحتی برای بیمار می شود که در ان زمان درد و التهاب از اولین و شایع ترن علائم این بیماری است

تصاویر کیست بارتولن بطور شماتیک :

علائم بروز کیست بارتولن

علائم بیماری: به دلیل اینکه ترشحات خود غدد منجر به ایجاد کیست می گردد در نتیجه عفونتی در کار نیست و درد و التهاب ایجاد نمی شود.

هرچند معمولا کیست بدون درد است، ولی می تواند در لمس حساس باشد.

وقتی کیست بزرگ شد منجر به ایجاد ورم هایی در اندازه مختلف و یا بزرگ شدن یکی از لب های تناسلی نسبت به لب دیگر می شود کیست بزرگ درد و ناراحتی ایجاد می‌کند و در موقع نزدیکی احساس توده‌ای کیستیک همراه با درد حس می گردد.

درمان کیست بارتولن :

بسته به اندازه کیست، درمان متفاوت می باشد. در صورت کوچک بودن کیست، ، می توان درمان انتظاری را پیش گرفت با تجویز آنتی بیوتیک مناسب از عفونی شدن آن باید جلوگیری نمود. 

اگر کیست بزرگ باشد توسط متخصص از طریق سوزن یا برش کوچک با بی حسی موضعی تخلیه می شود.

ممکن است گرمای موضعی آبگرم یا کیف آبگرم و نشستن در لگن آبگرم به خالی شدن کیست کمک کند باعث فروکش کردن کیست شده در نتیجه درد هنگام نزدیکی کاهش می یابد.

درمان کیستبارتولنبا عسلاز درمان‌های جاری در طب سنتی ایران است ولیکن در طب نوین جایگاهی ندارد.

بارتولینیت غدد بارتولین ( Bartholin's gland):

عفونت یک یا هر دو غدۀ بارتولن موجود در ولو یا مجاری آنها را بارتولینیت گویند . در بارتولینیت یک یا هر دو این غدد و یا مجاری آنها عفونی می شوند.

در بعضی موارد ، این بیماری در اثر باکتریهایی که در زمان مقاربت منتقل میشود و یا از مدفوع وارد این غدد می شوند ایجاد می شود و این در نتیجه عدم رعایت نظافت است .

این حالت موجب ایجاد تورم در بافتهای اطراف شده و ممکن است موجب ایجاد آبسه گردد . جهت درمان بارتولینیت آنتی بیوتیک تجویز می گردد و بیماری در عرض چند روز باید بهبود یابد ،

نشستن در آب گرم روزی 2-3 بار به مدت ده دقیقه همراه با مصرف مسکن توصیه می شود .

در مواردی درمان انتی بیوتیکی شکست خورده و بیماری تبدیل به ابسه میگردد که درمان ابسه و جراحی انجام می گیرد ،

توجه به بهداشت تناسلی مهم است زیرا بارتولینیت ممکن است عود نماید .

آبسه بارتولن

آبسه بارتولن ممکن است با دو مکانیزم ایجاد شود :

اول در مواردی که شکست درمان انتی بیوتیکی در بارتولینیت داریم و بیماری تبدیل به ابسه میگردد .

دوم کیست بارتولن درمان نشده می تواند از طریق میکربهای جنسی و یا از الودگی مدفوع عفونی و چرکی شود و تشکیل آبسه بدهد. تعدادی از باکتریها ممکن است عامل عفونت باشند.

از جمله باکتری های شایع در مدفوع می توان از اشرشیا کلی ( E.coli ) و همچنین باکتری هاییکه باعث عفونت های منتقله از راه جنسی می شوند مانند گونوره ( عامل سوزاک ) و کلامیدیا نام برد.

عفونی شدن مایع درون کیست ، آن را تبدیل به "آبسه " میکند که فوق العاده دردناک و قرمز و ملتهب است و بیمار دچار علایم دیگر مانند تب و لرز و....نیز می گردد.

درمان ابسه بارتولن

در صورتی که اقدام سریع جهت درمان صورت نگیرد ، و یا بیمار از لگن اب گرم استفاده کرده باشد.

 آبسه بارتولن در عرض 3-4 روز معمولا خودبخود سر باز میکند و مایع چرکی به بیرون راه پیدا میکند و تخلیه میگردد و درد و ناراحتی بیمار فروکش می کند .

درمان جراحی ابسه به دو روش انجام می گیرد:

1 - اگر کیست عفونی و بزرگ باشد نیاز به جراحی دارد ، تخلیه جراحی را می‌توان با استفاده از یک بی‌حسی موضعی به همراه آرام‌بخش بطور سرپایی انجام داد.

برای انجام این روش، یک برش کوچک در محل برامدگی کیست ایجاد میشود تا مایع درون آن تخلیه شود.

سپس یک لوله پلاستیکی کوچک در داخل برش قرار می‌گیرد بنام کاتتر که به مدت شش هفته در درون حفره ابسه باقی می‌ماند تا هم مانع بسته شدن برش شود و هم در تخلیه کامل مایعات کیست کمک کند.

در این روش ، آناتومی غدد بارتولن بهتر حفظ می شود.میزان عود پس از جراحی، به روش مارسوپیالیزاسیون کم است. میزان عود و شیوع کیست، در صورت استفاده از سایر روش‌های جراحی، ممکن است بالاتر باشد .

2 - مارسوپیالیزیشن : اگر کیست عود کند و یا تحمل نگهداری کاتتر برای شش هفته برای بیمار ناخوشایند باشد، عمل مارسوپیالیزیشن ممکن است مناسب تر باشد.

در این روشبخیه‌هایی در هر دو طرف برش زده می شود تا یک دهانه دائمی باز به طول حدود 6 -7 میلی‌متر ایجاد کند. 

محض احتیاط به منظور تخلیه کامل کیست و جلوگیری از عود مجدد ، یک کاتتر به مدت 2-3 روز در درون حفره ابسه قرار داده میشود.

این روش عود کمتر دارد ولی اناتومی کامل حفظ نمی شود ،البته اشکال خاصی ایجاد نمی کند.انجام این روش بطور سرپایی امکان پذیر است .

کیست‌های مقاوم به درمان جراحی که به کرات عود می کنند و با روش‌های فوق به طور مؤثر درمان نمی‌شوند.

 برداشتن غده بارتولن توسط عمل جراحی اخرین حربه جراح می باشد. این عمل جراحی برداشتن غدد بارتولن معمولاً در بیمارستان و تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود.

کیست بارتولن و بارداری:

خانم‌های باردار هم ممکن است به این عارضه دچار شوند.شرایط ایجاد و علایم و درمان ، تفاوتی با زمان غیر بارداری ندارد. حاملگی ، از مواردی است که استعداد ابتلا به کیست بارتولن را بالا می برد .

کیست یا آبسه‌ی غدد بارتولن در بعضی موارد می‌توانند مانع زایمان طبیعی شوند و نیاز به جراحی دارند چون این توده‌ها بزرگ هستند و راه زایمان را مسدود می‌کنند.

چنانچه خانم باردار بخواهد زایمان طبیعی داشته باشد و اندازه‌ی آبسه یا کیست‌ بزرگ و مزاحم زایمان نباشد نیاز به اقدامی نیست و گرنه باید آن را جراحی کرد.»

مراقبت بعد از عمل کیست بارتولن

– سعی کنید محل جراحی را تمیز نگه دارید و اصول بهداشتی را رعایت کنید.

– در صورت دستور پزشک از بتادین رقیق شده در آب جهت شستشوی ناحیه تناسلی خود استفاده نمایید.

– ناحیه تناسلی خود را خوب خشک نمایید.

– روزانه از دوش آب گرم استفاده نمایید.

– در صورت تجویز آنتی بیوتیک توسط پزشک دارو را سر ساعت و بطور کامل مصرف نمایید.

– در صورت داشتن درن در ناحیه عمل حین خارج شدن ترشحات، پد استفاده شده وقتی خیس شد انرا تعویض نمایید.

– در زمان تعیین شده جهت کشیدن بخیه و اگر درن دارید جهت خارج کردن درن به پزشک مربوطه مراجعه نمایید.

– بهتر است روابط جنسی خود را تا دو هفته بعد از عمل به تعویق اندازید.

– از مصرف سیگار و مشروبات الکلی خودداری نمایید.

_شست و شوی ناحیه تناسلی همیشه از جلو به عقب باشد تا میکروبهای مقعد به جلو راه نیابند.

_ از نشستن در تشت آبگرم بهره ببرید.

پیشگیری از کیست بارتولن:

بهداشت فردی و جنسی خود را رعایت کنید هر روز استحمام کنید از لباس زیر نخی استفاده نمایید و ناحیه تناسلی خود را خوب خشک کنید.

چه کسانی در معرض بیماریهای غده بارتولن هستند ؟

معمولا مشکلات بارتولن ، پس از شروع فعالیت جنسی و ورود انواع میکروبها به داخل دستگاه تناسلی ایجاد می شود. 

اما بندرت در افراد مجرد، هم کیست و هم آبسه بارتولن ایجاد می شود . بنابراین افرادی که فعالیت جنسی بیشتری دارند ، بیشتر در معرض بیماریهای بارتولن قرار دارند .

افرادی که شریک جنسی متعدد Multiple partner دارند و یا بهداشت جنسی کمتری دارند غده بارتولن بیشتر در خطر ابتلا به عفونت هستند. هم چنین در بارداری استعداد ابتلا به مشکلات بارتولن بیشتر می شود.

هزینه جراحی:

هزینه جراحی غدد بارتولن بستگی زیادی به وسعت عارضه و نیز میزان عفونت دارد . تعیین هزینه جراحی بیماریهای غدد بارتولن تنها پس از ویزیت توسط پزشک مشخص می شود. 

جهت اطلاع از هزینه جراحی کیست بارتولن و دریافت نوبت معاینه می توانید از منشی مطب راهنمایی بگیرید. 88884050-021