دختر يا پسر؟ فرقي نمي‌كند.
مهم اين است كه نوزاد سالم باشد! اينها جملات بسيار آشنايي هستند كه هنگام تولد يك نوزاد همه ما آنها را به دفعات شنيده‌ايم، اما آيا واقعا از صميم قلب اين گونه فكر مي‌كنيم؟ به جرات مي‌توان گفت كمتر كسي است كه دختر را به پسر يا پسر را به دختر ترجيح ندهد. شايد اين گونه به دنبال آرزوهاي دوران كودكي كه تحقق نيافته‌اند، محبتي كه هميشه تشنه آن بوده‌ايم يا به اصطلاح جور كردن جنس خود باشيم.
البته گاهي نيز مسائل فرهنگي و اجتماعي باعث مي‌شوند تا ناخودآگاه ترجيح دهيم فرزندمان از جنس خاصي باشد و اينجاست كه دختر يا پسر بودن ارزش محسوب شده و همان طور كه به فكر سلامت نوزاد هستيم به جنسيت آن نيز مي‌انديشيم. مدتي است كه شواهدي مبني بر تأثير نوع تغذيه بر شانس دختر يا پسردارشدن ارائه شده است. سؤالي كه ذهن بسياري را درگير كرده اين است كه واقعا چقدر مي‌توان اين مساله را مستند و علمي دانست؟
عوامل تاثيرگذار بر جنسيت نوزاد
عوامل زيادي بر تعيين جنسيت فرزند تأثير دارند. اين عوامل بر شانس ورود اسپرم حاوي كروموزوم X يا Y به تخمك تاثير مي‌گذارند. به بيان ديگر اسپرم‌هاي طبيعي يا داراي كروموزوم X هستند يا Y. در حالي كه تخمك تنها مي‌تواند حاوي كروموزوم X باشد. اگر اسپرم حاوي كروموزوم Y وارد تخمك شود، سلول تخمِ تشكيل شده داراي كروموزوم‌هاي XY خواهد بود و نوزادي كه به اين جهان پا خواهد گذاشت، پسر خواهد بود و بعكس اگر سلول تخم حاوي كروموزوم‌هاي XXباشد، نوزاد دختر خواهد بود.
تحقيقات انجام شده نقش الگوي تغذيه مادر بر شانس ورود 2 نوع اسپرم به تخمك را بين 30 تا 70 درصد گزارش كرده‌اند البته شواهدي نيز وجود دارند كه نحوه تغذيه پدر نيز بر تعيين جنسيت نوزاد تاثيرگذار است.
جالب است بدانيد بر اساس تحقيقي كه بتازگي در انگلستان انجام شده است، پدراني كه برادران بيشتري دارند، احتمال دارا بودن فرزند پسر نيز در آنها بيشتر است. در اين ميان موقعيت زماني چرخه قاعدگي مادر و فاصله زماني لقاح از زمان تخمك‌گذاري، سن مادر، ميزان اسيديته يا pH محيط واژن و گردن رحم و كيفيت و حجم مايع مني از عوامل تاثيرگذار ديگري هستند كه در تحقيقات مختلف به آنها اشاره شده است.
به عنوان مثال با توجه به اين كه فضاي اسيدي محيط واژن و گردن رحم براي اسپرم‌هاي حاوي كروموزوم Y چندان مناسب نيست، به نظر مي‌رسد چنين شرايطي احتمال لقاح كروموزوم X را با تخمك افزايش دهد و احتمال دختردار شدن افزايش يابد. شواهدي نيز وجود دارند كه حاكي از تاثير ميزان مايع مني و جنسيت فزرند هستند. به طوري كه بالا بودن حجم مني ممكن است احتمال پسر شدن را افزايش دهد. البته اين ادعا نيازمند بررسي‌هاي بيشتري است تا بتوان بصراحت آن را عنوان كرد، بنابراين بهتر است زياد هم به تبليغاتي كه درخصوص تاثير نوع تغذيه بر جنسيت نوزاد است، اميد نبست.
اما تا چه حد مي‌توان به اين نتايج اعتماد كرد؟ مسلما نمي‌توان به يك يا چند تحقيق اعتماد كافي داشت، براي اين كه بتوان به يك نتيجه كلي رسيد، مطالعات مشابه زيادي بايد در نقاط مختلف دنيا انجام شود و در نهايت با بررسي تمامي نتايج به يك نتيجه كلي رسيد، بنابراين در اين خصوص نيز بايد منتظر ماند تا نتايج مطالعات در نقاط مختلف جهان مورد جمع‌بندي علمي قرار بگيرند.
تاثير رژيم غذايي بر پسر يا دختردار شدن
در گذشته و برخي متخصصان طب جديد بر اين باور بودند كه اگر مادر در دوران پيش از باردار شدن غذاهاي پرنمك بيشتري بخورد، احتمال پسردار شدنش بيشتر است و اگر در همين دوران از غذاهاي شيرين بيشتر استفاده كند، احتمال اين كه فرزند دختر به دنيا بياورد بالاتر است. ولي تحقيقات اخير ميزان مواد معدني موجود در مواد غذايي را در تعيين جنسيت جنين موثر مي‌دانند، ولي اگر روزي دستورات تغذيه‌اي را حتي زير نظر پزشك نيز رعايت كرديد و به جنس مورد نظر خود نرسيديد، تعجب نكنيد چون همان طور كه گفته شد رسيدن به جنسيت مورد نظر شرايط خاصي را مي‌طلبد كه فقط به شرايط تغذيه‌اي برنمي‌گردد و حتي مي‌توان ارث را نيز در اين خصوص دخيل دانست.
براي اين که اسپرم وارد تخمک شود، بايد از يک غشاي پروتئيني شفاف از جنس پروتئين به نام زونا پلوسيدا (Zona Pellucid) که اطراف تخمک را فرامي‌گيرد، عبور کند و به محتواي ژنتيکي تخمک برسد.
اين در حالي است كه تحقيقات نشان داده نسبت پتاسيم و سديم به کلسيم و منيزيم با تاثيري که بر گيرنده‌هاي سطح زونا پلوسيدا مي‌گذارد، مي‌تواند بر احتمال ورود اسپرم حاوي کروموزوم X يا Y اثر بگذارد. از اين‌رو به احتمال زياد محتواي مواد معدني مواد غذايي مي‌تواند بر تعيين جنسيت نوزاد موثر باشد.
نمي‌توان با قاطعيت رژيم غذايي خاصي را براي افزايش شانس دختر يا پسردار شدن براي مادر توصيه كرد
طبق مطالعه‌اي كه بتازگي در انگلستان انجام شده، زناني كه طي يك سال پيش از بارداري غلات صبحانه، غذاهاي حاوي پتاسيم و سديم و در كل مقدار كالري بالاتري دريافت كرده‌اند بيشتر صاحب فرزند پسر شده‌اند، البته بسياري از منتقدان بر اين باورند كه در اين مطالعه تنها رابطه بين نوع الگوي غذايي و افزايش احتمال تولد نوزاد پسر گزارش شده و رابطه علت و معلولي به طور دقيق عنوان نشده است و از اين‌رو نمي‌توان چندان زياد به آن استناد كرد. علاوه بر اين دانشمندان مركز بهداشت باروري ايالات متحده آمريكا نيز بر اين باورند هنوز بسيار زود است كه بتوان به طور قطع ادعا كرد نوع رژيم غذايي مي‌تواند احتمال 50 ـ50 درصد پسر يا دختر بودن نوزادان را كمي به نفع يكي از جنسيت‌ها تغيير دهد.
براساس آنچه گفته شد نمي‌توان با قاطعيت رژيم غذايي خاصي را براي افزايش شانس دختر يا پسردار شدن براي مادر توصيه كرد، با وجود اين آنچه جسته و گريخته از مطالعات مختلف برمي‌آيد، محتواي معدني مواد غذايي است كه شايد بتواند بر تعيين جنسيت نوزاد موثر باشد، وي ياد‌آور مي‌شود: به نظر مي‌رسد مصرف غذاهاي غني از کلسيم و منيزيم و دريافت کمتر مواد غذايي حاوي سديم و پتاسيم، با تغييراتي که در گيرنده‌هاي سطح تخمک مي‌گذارد، احتمال ورود اسپرم حاوي کروموزوم X و تولد فرزند دختر را بالا مي‌برد. بدين ترتيب مصرف غذاهاي غني از پتاسيم و سديم و مصرف کمتر کلسيم و منيزيم نيز اثر عکس داشته و احتمال تولد نوزاد پسر را بيشتر مي‌کند.
بنابراين مصرف غذاهايي مانند مرکبات، زردآلو، آناناس، موز، هلو، گلابي، سيب، گوجه سبز، آلو، خيار، خرما، گيلاس، تمشک، توت فرنگي، انجير، خربزه، آبميوه و سبزي، حبوبات، کنگر، گوجه فرنگي، پياز، چغندر قرمز، زيتون، قارچ، حبوبات، ذرت، نخود سبز، عسل، هويج، کشمش، سيب‌زميني، سبوس گندم، تره شاهي، هل و زعفران مي‌تواند با بالا بردن نسبت پتاسيم و سديم احتمال پسر شدن فرزند را بالا ببرد. از سوي ديگر مصرف پنير سفيد، ماست، شير، تخم‌مرغ، بادام و بادام زميني بدون نمک، گردو، چغندر، سويا، کدو، فلفل سبز، لوبيا سبز، اسفناج، کرفس، مارچوبه، کاهو، ماکاروني، ??? گرم گوشت در روز، ماهي بخارپز و غذاهاي کم‌نمک مي‌تواند شانس دختردار شدن را افزايش دهد.
توصيه مي‌شود اين نوع رژيم غذايي حداقل چند‌دوره قاعدگي پيش از باردار شدن آغاز شود. با توجه به تاثيراتي که اين نوع رژيم در مادر دارد و اين که مواد غذايي مورد استفاده بايد تامين‌کننده تمامي نيازهاي بدن به مواد مغذي باشد، براي جلوگيري از بروز کمبودهاي تغذيه‌اي بايد صرفا تحت نظر متخصص تغذيه به رعايت اين رژيم مبادرت كرد.
در ضمن اگر مادري مبتلا به بيماري‌هاي قلبي ـ عروقي، پرفشاري خون و کليوي است، پيروي از اين رژيم توصيه نمي‌شود و با توجه به اين که اغلب والديني که صاحب فرزند هستند بيشتر نسبت به نوع جنسيت فرزند بعدي خود حساسيت نشان مي‌دهند، توصيه مي‌شود اين مادران پيش از اقدام به رعايت رژيم غذايي خاص نسبت به وجود بيماري يا اختلالات ديگر مورد ارزيابي قرار بگيرند، چون با افزايش سن احتمال بروز بيماري‌هاي ياد شده افزايش پيدا مي‌كند